بیماری پریودنتال یا التهاب لثه یک اصطلاح گسترده برای شرایطی است که شامل التهاب و عفونت بافت‌هایی (لثه و استخوان) است که دندانها را احاطه کرده و از آنها حمایت می‌کند.
ژنژیویت یا Gingivitis نوعی بیماری لثه است که با التهاب لثه همراه است. این بیماری خفیف ترین نوع پریودنتال است. این نوع التهاب تا حد زیادی با ترکیبی از بهداشت دهان و دندان و تمیز کردن حرفه ای قابل پیشگیری و درمان است.
پریودنتیت، که شامل از دست دادن استخوان اطراف دندان نیز می شود، یک بیماری برگشت ناپذیر است که منجر به از دست دادن دندان می شود. می تواند با درمان تحث نظر پزشک کند شده و کنترل شود.
پریودنتیت یک نوع بسیار شایع بیماری لثه در بین بزرگسالان ایالات متحده است به آمار زیر دقت کنید:
- حدود ۴ نفر از هر ۱۰ بزرگسال ایالات متحده ۳۰ سال یا بیشتر دارای سطح خفیف، متوسط یا شدید پریودنتیت در سال های ۲۰۰۹-۲۰۱۴ بودند.
- حدود ۱ در هر ۲ مرد و ۱ از ۳ زن ۳۰ ساله یا بیشتر سطحی از پریودنتیت داشتند.
- پریودنتیت با افزایش سن افراد شایع تر است. حدود ۶۰٪ از بزرگسالان ۶۵ سال یا بالاتر در سال های ۲۰۰۹-۲۰۱۴ پریودنتیت داشتند.
انواع
دو مورد از شایع ترین انواع بیماری پریودنتال یا التهاب لثه خفیف و پریودنتیت (التهاب لثه مزمن) هستند.
التهاب لثه خفیف یا Gingivitis
خفیف ترین شکل بیماری التهاب لثه، Gingivitis یا التهاب خفیف لثه است، یک بیماری التهابی که در آن لثه ها قرمز و متورم می شوند و ممکن است به راحتی خونریزی کنند. ژنژیویت یک بیماری برگشت پذیر است. اما اگر درمان نشود، می تواند منجر به بیماری پریودنتیت شود.
پریودنتیت (التهاب لثه مزمن)
پریودنتیت یک بیماری التهابی مزمن است که منجر به تخریب خفیف، متوسط یا شدید بافت های نگهدارنده اطراف دندان می شود. یکی از ویژگی های اصلی پریودنتیت از دست دادن استخوان در اطراف دندان های آسیب دیده است. پریودنتیت درمان نشده همچنین می تواند سایر بیماری های مزمن مانند دیابت را بدتر کند.
دندانهای درگیر با پریودنتیت بازگشت پذیر نیستند. با این حال می توان با درمان حرفه ای تحت نظر پزشک سرعت بیماری را کاهش داد و مدیریت کرد. پریودنتیت و حفره (پوسیدگی دندان) دو علت اصلی از دست دادن دندانها هستند.
علائم و نشانه ها
به طور کلی پریودنتال اغلب می تواند قبل از اینکه فرد متوجه علائمی شود جدی شود. معاینه سالانه دندان می تواند به تشخیص و پیشگیری از این وضعیت کمک کند.
علائم و نشانه های بیماری لثه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- لثه های قرمز، متورم یا حساس به لمس
- خونریزی لثه
- لثه هایی که از دندان های شما دور شده یا پایین آمده اند
- دندان های لق یا حساس به لمس
- جویدن دردناک
- تغییر در نحوه قرار گرفتن دندان های شما هنگام گاز گرفتن
- هر گونه تغییر در نحوه مناسب بودن پروتز پارسیل شما
عوامل بروز پریودنتال
تحقیقات برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد عوامل ایجاد این بیماری همچنان ادامه دارد. با این حال برخی از مطالعات ارتباط بین بیماری لثه و برخی از عوامل یا روتین ها را نشان داده اند، از جمله:
- دخانیات
- دیابت
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
- داروهای دارای عوارض التهابی
- استرس
- ژنتیک
- مال اکلوژن (دندان های کج)، فشردن یا دندان قروچه (دندان قروچه).
- شرایط سیستمیک زمینه ای
- تغییرات هورمونی، مانند بارداری یا یائسگی
- تغذیه نامناسب یا چاقی
چه کسی در معرض خطر است
حدود ۶۲ درصد از بزرگسالان ۳۰ سال یا بیشتر در ایالات متحده که در حال حاضر سیگار می‌کشند، در سال‌های ۲۰۰۹-۲۰۱۴ پریودنتیت داشتند.
مطمعنا در ایران نیز مانند سایر نقاط جهان ارتباطی بین میزان آسیب پذیری و سطح درآمدی و طبقه اجتماعی وجود دارد. در ایران می توان خانواده هایی که دارای سطح درآمدی پایین هستند را در معرض خطر دانست.
از آنجا که آمار دقیقی از فقر وجود ندارد نمی توان با قطعیت گفت این تعداد شامل چند درصد از جمعیت می شود. به طور کلی به دلیل هزینه های بالای خدمات دندانپزشکی و پوشش محدود بیمه ای بسیاری از خانواده ها ممکن است در معرض خطر این بیماری قرار گیرند. شاید بارها دیده اید که بسیاری از افراد مشکلات دندان و دهان را جدی نمی گیرند. معمولا همین افراد در معرض خطر هستند.
علل
برای برخی از باکتری ها طبیعی است که در دهان سالم زندگی کنند. دهان به صورت مداوم باکتری تولید می کند و این باکتری ها در داخل یک لایه چسبناک و قابل جابجایی روی سطوح دندان به نام پلاک قرار می گیرند.
اگر پلاک روی دندان ایجاد شود، می تواند منجر به التهاب اطراف دندان و در نتیجه التهاب لثه شود. پلاک ها را می توان به طور منظم با مسواک زدن و نخ دندان پاک کرد. اگر برداشته نشود، معمولاً سفت می‌شود و تبدیل به تارتار می‌شود (که به آن سنگ هم می‌گویند). رسوب تارتار را نمی توان با مسواک زدن پاک کرد. برای از بین بردن آن به درمان حرفه ای نیاز است.
باکتری های تجمع یافته می توانند در زیر خط لثه پخش شوند و منجر به تشکیل “جیب” پریودنتال شوند. این پاکت عمیق شدن غیر طبیعی فضای بین سطوح دندان و بافت لثه است. باکتری ها می توانند سمومی را در پاکت ترشح کنند که التهاب را بدتر می کند.
ادامه این روند، باعث تخریب بافت های لثه و تحلیل استخوان اطراف دندان می شود که یکی از ویژگی های اصلی پریودنتیت است.
بیشتر بخوانید:
- پلایر ارتودنسی و کاربرد آن
- دانلود کتاب الکترونیکی Burket’s Oral Medicine
- ترمیم قسمت قدامی restoring the anterior
پیشگیری
التهاب لثه خفیف را می توان تا حد زیادی با ترکیبی از خود مراقبتی و درمان سطحی کلینیکی پیشگیری و درمان کرد. اشکال شدیدتر بیماری لثه را می توان به کمک یک دندانپزشک مدیریت کرد و البته ممکن است شامل ارجاع به یک متخصص به نام پریودنتیست باشد.
برای کمک به پیشگیری یا مدیریت بیماری های لثه، مهم است:
- دو بار در روز مسواک بزنید و هر روز از نخ دندان استفاده کنید تا پلاک ها و جرم ها از بین بروند
- از دهان شویه های معتبر برای نظافت دهان استفاده کنید
- حداقل سالی یک بار معاینه دندانپزشکی داشته باشید
درمان و بهبودی
درمان پریودنتیت مزمن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- یک روش غیرجراحی که معمولاً به عنوان ” جرم گیری و صاف کردن ریشه” یا “تمیز کردن عمیق” سطح دندان و ریشه آسیب دیده شناخته می شود.
- داروهای تجویز شده، مانند شستشوی دهان یا دارویی که مستقیماً زیر لثه آسیب دیده قرار داده می شود.
- و در نهایت در صورت نیاز جراحی لثه
منبع محتوا: cdc.gov